Als akkoorden de bouwstenen van muziek zijn (zie c-akkoord op gitaar als je geïnteresseerd bent), dan zijn toonladders het cement dat ze samenhoudt. Toonladders stellen je in staat om melodieën te creëren, harmonieën toe te voegen, solo's te construeren en te improviseren, waardoor ze een ongelooflijk belangrijk onderdeel van je muzikale vocabulaire zijn.
Maar toonladders worden geassocieerd met de twee woorden die elke gitarist bang maken… muziektheorie. Daarom vermijden de meesten van ons ze liever, ze klinken saai als je ze speelt, dus oefenen is niet leuk.
Dat hoeft echter niet het geval te zijn, en er zijn leuke manieren om toonladders te leren, zoals je binnenkort zult ontdekken, maar laten we eerst beginnen met de basis…
Wat is een Pentatonische Toonladder?
Aangezien het een ‘Pent’-a-’ton’-ische toonladder is, moeten we denken in termen van ‘pent’ en ‘ton’.
Je vindt Pent overal. Er is de Pentathlon, die zoals alle goede Olympiërs weten bestaat uit vijf verschillende sporten. Dan is er het Pentagon, dat alle politici herkennen als een heel vreemd ontworpen vijfzijdig regeringsgebouw. Misschien ken je ook een Pentakel, wat een vijfpuntige ster is, de gemeenschappelijke factor is dus het getal Vijf.
Ton komt van het Latijnse woord Tonus, wat geluid of toon betekent. Daarom is een ‘Pent’-a-’ton’-ische toonladder een Vijf-Toonladderschaal, en bevat dus vijf (pent) tonen (tonisch) per octaaf.
Hij kan worden opgebouwd in elke majeur- of mineurtoonaard, maar om het relatief eenvoudig te houden, concentreer ik me op majeur pentatonische toonladders. Deze toonladders gebruiken de vijf meest basale tonen die voorkomen in de meeste simpele liedjes en volksmelodieën.
Sorry, maar het is tijd voor een beetje theorie...
We weten allemaal dat muziektheorie saai is, maar je moet er toch minstens wat van begrijpen. Dus… elke majeur toonladder bevat zeven noten - doh-ray-me-fah-so-enz., zoals het klassieke lied uit The Sound Of Music onophoudelijk zingt.
Om een majeur pentatonische toonladder te maken uit een majeur toonladder, verwijder je de 4e graad (4e noot) en de 7e graad (7e noot), en dan houd je een vijf-noten toonladder over - de majeur pentatonische.
Hoe klinkt een Pentatonische Toonladder?
De pentatonische is een zeer aangename en onderscheidende toonladder die ongelooflijk goed werkt wanneer hij wordt gelegd over akkoorden. Hij heeft geen halve tonen tussen de noten, wat hem onderscheidt van majeur- of mineurtoonladders.
Hij wordt veel gebruikt door veel, zo niet de meeste gitaristenlegendes. Sterker nog, praktisch elke serieuze speler die ooit een solo speelde, heeft hem wel eens gebruikt. Sommige beroemde gitaristen gebruiken eigenlijk bijna nooit iets anders.
De solo's van David Gilmour in Comfortably Numb, Time, Another Brick in the Wall en vele andere legendarische Pink Floyd-nummers gebruiken voornamelijk pentatonische toonladders
Maar, als het zo simpel is, moet het wel saai zijn...
Helemaal niet, juist de eenvoud maakt het zo nuttig, het is heel moeilijk om iets fout te doen met de pentatonische, daarom is het de beste toonladder om te gebruiken bij jammen of live optredens als je een onbekend of niet ingestudeerd nummer speelt.
Wat maakt de pentatonische toonladder zo goed klinken?
Sorry, maar het is weer tijd voor wat van die vreselijk saaie theorie, ik beloof dat het kort en bondig blijft.
Wanneer je een majeur toonladder speelt, vormen de vierde graad (dat is de vierde noot van de toonladder) en de zevende graad (raad eens! Dat is de zevende - zie je, theorie is veel makkelijker dan je denkt) een tritonus. Dit creëert een interval binnen de toonladder dat een gevoel van spanning en suspense geeft.
Maar pentatonische toonladders bevatten noch de vierde noch de zevende graad. Daardoor kunnen ze de dramatische tritonus niet vormen, die niet gehoord wordt binnen de toonladder, waardoor het harmonischer klinkt.
De liveversie van Pink Floyd’s Comfortably Numb laat zien hoe prachtig pentatonische toonladders kunnen klinken
Toonladder Gevechten - Pentatonisch vs. Majeur
De pentatonische is meestal de eerste toonladder die beginners leren op de gitaar. Het is makkelijk de eenvoudigste om te spelen en verreweg de meest gebruikte.
Helaas zien veel gitaristen het als de 'mini-me'-versie van de majeure toonladder. Maar hoewel het minder noten bevat dan de majeur, is het even nuttig qua veelzijdigheid en bespeelbaarheid. De majeur toonladder blijft echter de koning als het gaat om het begrijpen en toepassen van muziektheorie, omdat alles ervan afgeleid is.
De pentatonische is al in gebruik zolang als muziek bestaat, er zijn zelfs muziekinstrumenten gevonden die naar verluidt 50.000 jaar oud zijn en erop zijn afgestemd.
Universiteit van Tubingen
Gregorian gezangen (dat is het vreemde zingen dat monniken vroeger deden) zijn opgebouwd uit pentatonische melodieën, en verschillende vormen van de toonladder zijn gevonden in de culturen en traditionele muziek van de inheemse Amerikanen, evenals wijdverspreid in Afrika tot in Zuid-Azië.
Als je dat vergelijkt met de majeur toonladder, dan is die de ‘baby’ van de twee - die werd pas populair in de 16e eeuw.
Maar, wie gebruikt de pentatonische nu?
In één woord, iedereen! Traditionele en volksmuziek ontwikkelden zich en werden gospel, jazz, bluegrass en natuurlijk moderne folkmuziek. De pentatonische was altijd de basis. Deze stijlen evolueerden toen tot moderne blues, rock en pop.
De pentatonische toonladder en moderne rockmuziek
De populariteit van de pentatonische in rock en blues is duidelijk en gerechtvaardigd, omdat het fantastisch klinkt wanneer het over vrijwel alles heen wordt gespeeld.
Het gebruik van de pentatonische toonladder voor solo’s over akkoordprogressies is heel gebruikelijk in rock en is een geweldige manier voor beginners om snel te leren improviseren.
Maar, waarom is de pentatonische zo nuttig...
Veelzijdigheid bij improviseren
Je kunt de pentatonische toonladder over elke majeur akkoordprogressie binnen dezelfde toonaard spelen. Maar, verbazingwekkend genoeg, kun je hem ook spelen over elke mineur akkoordprogressie, of over een 12-bar blues progressie. In feite kan hij over zo goed als alles gespeeld worden.
Speel mee met een instrumentaal gedeelte van een van je favoriete nummers of over een backing track. Je zult meteen zien hoe geweldig het is!
Het is makkelijk te spelen
Alle vingerzettingen zijn simpel, je gebruikt slechts twee noten per snaar. Nadat je ze hebt onthouden, wat niet lang zou moeten duren, kun je ze moeiteloos gebruiken en transponeren tussen de verschillende toonaarden.
Hoe speel je de pentatonische toonladder
Het beste aan de pentatonische toonladder is hoe makkelijk hij te spelen is. Laten we dus de verschillende vormen van de pentatonische op de hals bekijken. Het diagram hieronder toont de noten van de eerste positie van de C majeur pentatonische.
En dat kan worden uitgebreid tot alle vijf posities (zeven als je ze uitbreidt) van de C majeur pentatonische toonladder. Deze worden getoond in het diagram hieronder:
Het onthouden en oefenen van de patronen is de echte sleutel tot het ontgrendelen van de kracht van de pentatonische toonladder. Zodra je ze allemaal kent, verplaats je gewoon de patronen omhoog of omlaag op de hals om de toonladder naar een andere toonaard te transponeren.
Fragmentpatronen
In de intro noemde ik een leuke manier om toonladders te leren, nou, laat me je fragmentpatronen voorstellen. Dit zijn wiskundige manieren om de toonladder op te splitsen om interessantere vingerzettingen te geven en de toonladder muzikaler te laten klinken tijdens het oefenen.
Het meest basale fragment is 1-2-3. Begin met het spelen van de eerste drie noten van de C majeur pentatonische toonladder (positie 1), keer dan terug naar de tweede noot en speel die gevolgd door de volgende twee noten van de toonladder, dus 1-2-3 beginnend vanaf de tweede noot. Ga nu terug naar de derde noot en speel 1-2-3 vanaf daar, dan de vierde noot, 1-2-3 vanaf daar. Ga zo door tot je de laatste noot van de toonladder op de hoogste e-snaar bereikt.
In plaats van 12 noten te spelen, zoals je normaal zou doen als je de toonladder speelt, heb je nu 30 noten gespeeld, met veel interessantere en nuttigere vingerzettingen, en klonk de toonladder veel cooler!
Om terug naar beneden te spelen, begin je op de hoogste noot van de toonladder en speel je het patroon in omgekeerde volgorde totdat je terug bent bij de grondtoon C.
Als je dat onder de knie hebt…
Als je dit beheerst, kun je het jezelf iets moeilijker maken, probeer het patroon om te keren, dus 3-2-1, of echt te variëren - 2-1-3. Of voeg meer noten toe in de volgorde 1-2-3-4, en mix ze dan door elkaar 2-4-1-3. Het is aan je verbeelding om steeds moeilijkere patronen te creëren naarmate je de jaren vooruitgaat.
Bovendien kun je fragmentpatronen gebruiken op alle andere toonladders en modi, waardoor het oefenen ook leuker wordt.
Samenvatting
Als je bedenkt hoe vaak pentatonische toonladders worden gebruikt en de bijzondere plaats die ze innemen in bijna elk genre van moderne mainstreammuziek, dan kan het nut van deze toonladder simpelweg niet genoeg benadrukt worden.
Leer alle patronen die ik behandeld heb één voor één, zorg ervoor dat je ze perfect kunt spelen, en oefen dan met het wisselen tussen die patronen. Zodra je het eerste patroon hebt geleerd, gebruik het dan om te improviseren over je favoriete nummers of backing tracks. Zorg er natuurlijk voor dat je in de juiste toonaard zit.
Volg deze eenvoudige stappen en je spel, vooral je improvisatievermogen, zal enorm verbeteren terwijl je de magie van de pentatonische toonladder laat stralen.
Als je dit artikel leuk vindt, deel het dan alsjeblieft!
Zorg ervoor dat je lid wordt van onze FB-groep Guyker Guitar Parts VIP Group om je ideeën te delen! Je kunt ook in contact komen met gelijkgestemde gitaristen, Guyker-updates ontvangen en informatie over kortingen via onze FB-groep.
